Politička platforma za razvoj regiona Južne Srbije

Polazeći od ciljeva Pokreta slobodnih građana (čl. 2 Statuta PSG: “… stvaranje države koja podstiče građansku participaciju i odlučivanje na lokalnom nivou – u regionima, gradovima i selima;”), načina ostvarenja opšteg cilja (čl. 3 Statuta PSG – programski dokument koji donosi Predsedništvo treba da sadrži ciljeve usmerene, izmedju ostalih i na: “…reformu političkog sistema koja će omogućiti izražavanje autentične volje građana i zaštitu njihovih interesa i u tom sklopu, reformu u primeni izbornih pravila tako da garantuju slobodne i poštene izbore; …podsticanje decentralizacije, ekonomskog, društvenog i kulturnog razvoja nerazvijenih područja;”) kao i Deklaracije o osnovama i principima regionalizacije Republike Srbije

Pokret slobodnih građana donosi

Političku platformu za razvoj regiona Južne Srbije

Cilj donošenja ove platforme je definisanje osnova i principa uslova za ravnomerni regionalni razvoj Južne Srbije koju čine gradovi i opštine Nišavskog (Niš, Aleksinac, Svrljig, Merošina, Ražanj, Doljevac, Gadžin Han), Jablaničkog (Leskovac, Bojnik, Lebane, Medveđa, Vlasotince, Crna Trava), Topličkog (Prokuplje, Blace, Kuršumlija, Žitorađa) Pirotskog (Pirot, Bela Palanka, Babušnica i Dimitrovgrad) i Pčinjskog (Vranje, Vladičin Han, Surdulica, Bosilegrad, Trgovište, Bujanovac i Preševo) okruga.

I

Uzimajući u obzir osnove i principe na kojima je moguće stvaranje regiona u Republici Srbiji u kojima će građani moći da neposrednije, kvalitetnije i odgovornije utiču na društveni, ekonomski i kulturni život i razvoj svojih regiona i u kojima bi slobodno odlučivali i organizovali život po sopstvenoj meri i potrebama, a koji su navedeni u  Deklaraciji o osnovama i principima regionalizacije Republike Srbije PSG, potrebno je uvažiti da svaki region može da ima svoje specifičnosti, da mora biti teritorijalno definisan i izražen kroz postojanje izvornih nadležnosti određenih ustavom na način da Republika Srbija reguliše osnovne okvire za ostvarivanje izvornih nadležnosti regiona, a da regioni sami određuju sadržinu, uslove i način ostvarivanja tih nadležnosti.

Imajući u vidu da Ustavom, teritorijalna organizacija Republike Srbije prepoznaje samo pokrajine, sa elementima administrativne teritorijalne jedinice i pravnim subjektivitetom, iz koje se “crpe” nadležnosti i zahvaljujući kojima se Republika Srbija neravnomerno razvija kao i da njihov razvoj zavisi isključivo od “dobre volje” republičkih organa vlasti, neophodno je stvaranje normativno pravnog okvira koji će omogućiti administrativne nadležnosti i pravni subjektivitet regiona Južne Srbije u oblastima koje su od značaja za njene stanovnike, posebno u cilju smanjenja privrednih i socijalnih razlika u Republici Srbiji.

Uvažavajući odredbe Ustava, neophodno je pristupiti donošenju novih i izmeni postojećih Zakona i podzakonskih akata kojima bi se pristupilo suštinskoj regionalizaciji i kojima bi se regionalnim jedinicama dale i moguće administrativne nadležnosti, posebno u oblasti ekonomskog, društvenog, kulturnog i socijalnog razvoja, kroz decentralizovano upravljanje sredstvima iz budžeta Republike Srbije.

II

Potencijali za ekonomski i privredni razvoj su u nadležnosti centralne vlasti, te stanovništvo regiona Južne Srbije skoro i da nema mogućnosti da njima upravlja.

Imajući u vidu da finansijska sredstva koja se prikupljaju na lokalnom nivou su najvećim delom u rukama centralnog nivoa vlasti, neophodno je omogućiti da određeni deo tih sredstava kroz regionalne organe, bude usmeren ka razvoju i jačanju organa i institucija koje su od regionalnog značaja, a koje će biti dostupne stanovnicima svih gradova i opština u regionu, posebno u oblasti zdravstvene zaštite (jačanja tercijarnog i sekundarnog nivoa zdravstvene zaštite), zaštite prirodnih potencijala i životne sredine, očuvanja kulturno istorijskog nasleđa, kao i unapređenja ekonomskog okvira.

III

U cilju stvaranja uslova za ravnomerniju i adekvatnu teritorijalnu zastupljenost svih regiona Republike Srbije u Skupštini i organima vlasti, neophodno je izvršiti izmenu postojećeg izbornog sistema. Potrebno je definisati “teritorijalni ključ” u raspodeli poslaničkih mandata u Narodnoj Skupštini, s obzirom da u sadašnjem sistemu većinski broj poslanika dolazi iz Beograda i Vojvodine. Time će se dodatno omogućiti regionalni razvoj i uspostaviti viši nivo odgovornosti za odlučivanje. Pokret slobodnih građana doneo je programski dokument Reforma političkog sistema Srbije u kom je predviđena reforma izbora narodnih poslanika.

IV

Polazeći od činjenica da Republika Srbija ima najveće opštine od svih evropskih zemalja, kako po veličini teritorije, tako i po prosečnom broju stanovnika, odnosno da su postojeća teritorijalna podela i broj opština u Srbiji  kao i njihove nadležnosti neadekvatno definisane, zbog čega su nedovoljno efikasne, neophodno je redefinisanje teritorijalne organizacije Srbije na lokalnom nivou, kao i jasnije definisanje nadležnosti i poslova lokalne samouprave. Decentralizacijom odgovornosti, samim tim i poslova, biće unapređen mehanizam za ostvarivanje prava građana i građanki pred organima lokalne i državne uprave. Značajno je i to da će građani i građanke, svoje pravo u donošenju odluka moći da ostvaruju na Ustavom i Zakonom upostavljenim načelima

V

Uzimajući u obzir da je Zakonom definisan izborni proces u lokalnim samoupravama neadekvatan, jer građani i građanke ne znaju za koga glasaju, s obzirom da glasaju za liste stranaka, a političke stranke na centralnom nivou odlučuju o nosiocima vlasti na lokalnom nivou. Na taj način volja građana i građanki se menja i krši njihovo pravo da sami učestvuju u donošenju odluka od značaja za njihovu zajednicu. Stoga je neophodna izmena pravnog okvira, kako bi se građanima i građankama omogućilo da glasaju za ljude u koje imaju poverenja.

Istovremeno je, izmenom pravnog okvira, potrebno dodatno definisanje “rodnog ključa” i “nacionalnog ključa” u cilju ravnomernije rodne i nacionalne zastupljenosti svih građana i građanki u organima lokalne vlasti.

Uz ove mere neophodno je i razdvajanje dana lokalnih izbora od održavanja bilo kojih republičkih izbora.